Το ζήτημα της εξεύρεσης εναλλακτικής έδρας για την Ελληνική Κυβέρνηση σε περίπτωση εχθρικής κατοχής είχε ήδη τεθεί πριν από την εκκένωση της Ελλάδας από τον Τσώρτσιλ, ο οποίος στις 13 Απριλίου 1941 έστειλε ένα μήνυμα σχετικά με το θέμα στον στρατηγό Maitland Wilson στην Αθήνα.

“Εάν ο βασιλιας και οποιοδήποτε τμήμα του ελληνικού στρατού αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Ελλάδα κάθε εγκατάσταση θα είναι στη διαθεση τους στην Κύπρο και θα κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να τους μεταφέρουμε εκεί.”

Λίγες εβδομάδες αργότερα τέθηκε και πάλι το ερώτημα, αυτή τη φορά στην Κρήτη από τον νέο Έλληνα Πρωθυπουργό, Τσουδερό, ο οποίος είπε στον Βρετανο Υπουργο ότι θα πρέπει να υποχρεωθούν να εκκενώσουν το Ελληνικο Έδαφος. Ο Έλληνας βασιλιάς και η κυβέρνηση θα προτιμούσαν να αναζητήσουν καταφύγιο στην Κύπρο.

Ο Τσουδερός αντιπροτεινε ότι η Βρετανία θα πρέπει να παραχωρήσει την Κύπρο αμέσως στην Ελλάδα στο πρόσωπο του βασιλιά των Ελλήνων, όπως είχε γίνει με τα Επτάνησα που είχαν παραχωρηθεί ομοίως από τη Βρετανία στον παππού του Βασιλια, Βασιλιά Γεώργιο Α ‘ το 1863. Η υπάρχουσα βρετανική διοίκηση του νησιού θα διατηρηθεί για τη διάρκεια του πολέμου, αλλά ο βασιλιάς και η κυβέρνησή του θα εγκατασταθουν οι ιδιοι στην Κύπρο ως Έλληνες μεταξύ Ελλήνων και όχι ως πρόσφυγες σε μια ξένη χώρα.

Η απάντηση δεν άργησε να έρθει. Αντιμέτωποι με την σκληρή πραγματικότητα τςν ελληνικων ελπίδων και προσδοκιων που επηρεάζουν μια Βρετανική αποικία, η Βρετανική κυβέρνηση ειχε δεύτερες σκέψεις για την πρόταση – που η ίδια είχε προτείνει στην πρώτη θέση – και ο Βρετανός υπουργός δεόντως ενημερωσε τον έλληνα πρωθυπουργό ότι η Κυβέρνησή του δεν θα μπορούσε να συζητήσει το θέμα της Κύπρου εκεινη τη στιγμή και δεν ήθελε η ελληνική Κυβέρνηση να αναζητήσει καταφύγιο στην Κύπρο, καθως από την εγκατασταση τους εκεί θα παρέχουν στους Γερμανους δικαιολογια για να επιτεθουν στο νησί – ένα ενδεχόμενο το οποίο η Βρετανία ηθελε να αποφύγει γιατι η Κύπρος ήταν ανοχύρωτη και ευάλωτη.

Γιατί οι Γερμανοί θα πρέπει να ειχαν μια δικαιολογία για να επιτεθουν στο Βρετανικό Έδαφος σε μια εποχή που ήταν ήδη σε πόλεμο με τη Βρετανία ήταν μια λεπτομέρεια στην οποία ο βρετανός υπουργός δεν έδωσε καμία εξήγηση.

The question of finding an alternative seat for the Greek Government in the event of enemy occupation had already been broached before the evacuation of Greece by Churchill, who on 13 April 1941 sent a message on the subject to General Maitland Wilson in Athens:
“I am also glad to hear that the King is not leaving Greece at present. He has a great opportunity of leaving a name in history. If, however, he or any part of the Greek Army is forced to leave Greece every facility will be afforded them in Cyprus, and we will do our best to carry them there.”
A few weeks later the question was raised again, this time in Crete by the new Greek Premier, Mr Tsouderos, who told the British Minister that should they be obliged to evacuate Greek territory altogether the Greek King and Government would prefer to seek refuge in Cyprus. Mr Tsouderos elaborated on the suggestion by proposing that Britain should cede Cyprus forthwith to Greece in the person of the King of the Hellenes, as had been done with the Ionian Islands which had been similarly ceded by Britain to the King’s grandfather King George i in 1863. The existing British administration of the island would be retained for the duration of the war, but the King and his Government would be establishing themselves in Cyprus as Greeks among Greeks and not as refugees in a foreign country. The reply was not long in coming. Faced with the stark reality of Greek hopes and expectations affecting a British colony, the British Government had second thoughts about the proposal which it had itself put forward in the first place – and the British Minister duly informed the Greek Premier that his Government could not discuss the Cyprus question at the moment and did not wish the Greek Government to seek refuge in Cyprus, since its establishment there would provide the Germans with justification for attacking the island – an eventuality which Britain wished to avoid as Cyprus was unfortified and defenceless. Why the Germans should require an excuse to attack British territory at a time when they were already at war with Britain was a detail on which the British Minister volunteered no explanation.

Written by

Ιωάννης Νασιούλας

Ο Ιωάννης Νασιούλας είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικονομίας. Είναι Επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης "Νέα Αρχή για την Θεσσαλονίκη", Δημοτικός Σύμβουλος και Υποψήφιος Δήμαρχος του Δήμου Θεσσαλονίκης.